TIỀN TÀI TRONG CON MẮT THIỀN (*)
Tác giả: Thích Thái Hòa
Chúng ta nói rằng, tiền tài tạo nên khổ đau cho chúng ta là không có hợp lý và lại càng không hợp lý khi chúng ta nói rằng, tiền tài tạo ra hạnh phúc cho chúng ta.
Ta hãy nhìn sâu vào tiền tài để xem thử rằng, chúng có phải là điều kiện tạo nên hạnh phúc cho chúng ta không? Và tiền tài có phải là điều kiện tao nên khổ đau cho chúng ta không?
Sau khi nhìn sâu vào tiền tài, ta có thể khám phá ra chân như của vấn đề. Chắc chắn rằng, tiền tài không phải là yếu tố tạo nên hạnh phúc hay đau khổ cho chúng ta. Cái mà tạo nên hạnh phúc cho chúng ta, khi ta sử dụng tiền tài chính là tâm ý.
Nếu ta có một tâm ý trong sáng và lành mạnh, ta đem tâm ý trong sáng và lành mạnh đó mà sử dụng và tiếp xúc với tiền tài, và hạnh phúc của chúng ta là tùy theo khả năng trong sáng và lành mạnh của tâm ý chúng ta, trong khi chúng ta sử dụng tiền tài mà hạnh phúc của chúng ta được tạo nên. Và khổ đau trong đời sống của chúng ta cũng do tâm ý của chúng ta tạo nên.
Tâm ý của chúng ta không lành mạnh, tâm ý của chúng ta mù quáng, ta đem tâm ý không lành mạnh và mù quáng ấy mà tiếp xúc với tiền tài, thì tiền tài sẽ làm cho chúng ta khổ đau và thất vọng.
Tiền bạc chỉ là những vật vô tri, do tâm thức con người quy ước với nhau để trao đổi hàng hóa với nhau trên thương trường, nên tiền bạc đâu có ác, mà tâm tham của con người mới là ác. “Tham là thuộc tính của ác tâm”.
Phật Giáo không nói tiền là ác hay thiện, mà nói tham tâm là ác và tâm vô tham là thiện.
Như vậy, ta thấy tâm tham là chất liệu tạo nên khổ đau trong đời sống của con người hay của tất cả chúng ta, và tâm không tham, tâm ấy tạo nên hạnh phúc an lạc cho tất cả chúng ta mỗi ngày.
Tâm ta không tham, thì khi ta sử dụng đồng tiền hằng ngày, nó sẽ tạo ra phước đức cho ta và nó có tác dụng rất lớn để làm nên lợi ích cho bản thân, gia đình, xã hội và cuộc đời.
Khi ta thiền quán và nhìn sâu vào tiền bạc, ta mới có khả năng thấy rõ tính chân như và thực tế của tiền bạc, và mỗi khi ta đã thấy rõ tính chân như và thực tế của tiền bạc rồi, ta mới có khả năng sử dụng tiền bạc để đem lại lợi ích cũng như hạnh phúc cho ta và cho tất cả mọi người.
Vì vậy, tiền bạc không thuộc về thiện hay ác, không phải là tác nhân của khổ đau hay hạnh phúc. Thiện là thuộc tính vô tham ở nơi tâm ta; ác là thuộc tính tham ở nơi tâm ta. Nếu ta dùng thuộc tính ác ở nơi tâm ta để sử dụng tiền bạc, thì tai nạn, khổ đau, bất an, thất vọng và sợ hãi sẽ khởi sinh trong đời sống của ta. Và nếu ta dùng thuộc tính thiện ở nơi tâm ta để sử dụng tiền bạc, thì phước đức, niềm tin, an lạc, hạnh phúc sẽ có mặt trong đời sống của ta.
Nên, thực chất của tiền bạc không phải là thiện hay ác, khổ đau hay hạnh phúc mà thiện hay ác, khổ đau hay hạnh phúc đều thuộc về tâm ta, ta phải thường xuyên quán chiếu như vậy, để thấy rõ chân như và tác dụng của chúng xưa nay trong đời sống thực tế của mỗi chúng ta.
Ta hãy nhìn sâu vào tiền tài để xem thử rằng, chúng có phải là điều kiện tạo nên hạnh phúc cho chúng ta không? Và tiền tài có phải là điều kiện tao nên khổ đau cho chúng ta không?
Sau khi nhìn sâu vào tiền tài, ta có thể khám phá ra chân như của vấn đề. Chắc chắn rằng, tiền tài không phải là yếu tố tạo nên hạnh phúc hay đau khổ cho chúng ta. Cái mà tạo nên hạnh phúc cho chúng ta, khi ta sử dụng tiền tài chính là tâm ý.
Nếu ta có một tâm ý trong sáng và lành mạnh, ta đem tâm ý trong sáng và lành mạnh đó mà sử dụng và tiếp xúc với tiền tài, và hạnh phúc của chúng ta là tùy theo khả năng trong sáng và lành mạnh của tâm ý chúng ta, trong khi chúng ta sử dụng tiền tài mà hạnh phúc của chúng ta được tạo nên. Và khổ đau trong đời sống của chúng ta cũng do tâm ý của chúng ta tạo nên.
Tâm ý của chúng ta không lành mạnh, tâm ý của chúng ta mù quáng, ta đem tâm ý không lành mạnh và mù quáng ấy mà tiếp xúc với tiền tài, thì tiền tài sẽ làm cho chúng ta khổ đau và thất vọng.
Tiền bạc chỉ là những vật vô tri, do tâm thức con người quy ước với nhau để trao đổi hàng hóa với nhau trên thương trường, nên tiền bạc đâu có ác, mà tâm tham của con người mới là ác. “Tham là thuộc tính của ác tâm”.
Phật Giáo không nói tiền là ác hay thiện, mà nói tham tâm là ác và tâm vô tham là thiện.
Như vậy, ta thấy tâm tham là chất liệu tạo nên khổ đau trong đời sống của con người hay của tất cả chúng ta, và tâm không tham, tâm ấy tạo nên hạnh phúc an lạc cho tất cả chúng ta mỗi ngày.
Tâm ta không tham, thì khi ta sử dụng đồng tiền hằng ngày, nó sẽ tạo ra phước đức cho ta và nó có tác dụng rất lớn để làm nên lợi ích cho bản thân, gia đình, xã hội và cuộc đời.
Khi ta thiền quán và nhìn sâu vào tiền bạc, ta mới có khả năng thấy rõ tính chân như và thực tế của tiền bạc, và mỗi khi ta đã thấy rõ tính chân như và thực tế của tiền bạc rồi, ta mới có khả năng sử dụng tiền bạc để đem lại lợi ích cũng như hạnh phúc cho ta và cho tất cả mọi người.
Vì vậy, tiền bạc không thuộc về thiện hay ác, không phải là tác nhân của khổ đau hay hạnh phúc. Thiện là thuộc tính vô tham ở nơi tâm ta; ác là thuộc tính tham ở nơi tâm ta. Nếu ta dùng thuộc tính ác ở nơi tâm ta để sử dụng tiền bạc, thì tai nạn, khổ đau, bất an, thất vọng và sợ hãi sẽ khởi sinh trong đời sống của ta. Và nếu ta dùng thuộc tính thiện ở nơi tâm ta để sử dụng tiền bạc, thì phước đức, niềm tin, an lạc, hạnh phúc sẽ có mặt trong đời sống của ta.
Nên, thực chất của tiền bạc không phải là thiện hay ác, khổ đau hay hạnh phúc mà thiện hay ác, khổ đau hay hạnh phúc đều thuộc về tâm ta, ta phải thường xuyên quán chiếu như vậy, để thấy rõ chân như và tác dụng của chúng xưa nay trong đời sống thực tế của mỗi chúng ta.
(*) Tiền tài trong con mắt Thiên, trích từ tác phẩm “Hướng đi của chúng ta”, Thích Thái Hòa, Chùa Phước Duyên – Huế 2007.